Σκάνδαλο στον αγροτικό τομέα: Εικονικές δηλώσεις και καταλήστευση δημόσιας γης

Μια πολυδιάστατη πλεκτάνη, η οποία εκμεταλλεύτηκε συστηματικά τις αδυναμίες του ελληνικού συστήματος αγροτικών ενισχύσεων, αποκαλύπτεται μέσα από τις πληροφορίες της εφημερίδας Documento και την αποστολή στοιχείων από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) στη Βουλή. Στο επίκεντρο αυτής της περίπλοκης υπόθεσης βρίσκονται «τεχνικές λύσεις», πλασματικές μισθώσεις και δημόσια γη που μετατράπηκε σε εικονικό βοσκοτόπι για αγρότες που δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου.

Το σχέδιο, που επεκτάθηκε κύρια την περίοδο 2017–2024, αφορούσε τεράστιες εκτάσεις δημόσιας γης, οι οποίες δηλώθηκαν ψευδώς ως βοσκότοποι για την άντληση κοινοτικών επιδοτήσεων. Αν και οι έρευνες εστιάζονται ιδιαιτέρως στην Κρήτη, το σκάνδαλο επηρεάζει και τρία μεγάλα νησιά – τη Ρόδο, την Κω και την Κάρπαθο – που αποδείχτηκαν, σύμφωνα με τα δεδομένα, η «δεξαμενή» των δήθεν διαθέσιμων εκτάσεων.

Πλασματικές μεταφορές βοσκοτόπων

Σύμφωνα με τα στοιχεία της EPPO για το 2019, οι εκτάσεις που φέρεται να «μεταφέρθηκαν» εικονικά στην Κρήτη ανέρχονται σε 20.404 εκτάρια (πάνω από 200.000 στρέμματα):

• 8.585 εκτάρια από την Κάρπαθο
• 2.917 εκτάρια από την Κω
• 8.902 εκτάρια από τη Ρόδο

Αυτή η γη καταγράφηκε επισήμως ως βοσκότοπος για Κρητικούς κτηνοτρόφους, παρόλο που οι περισσότεροι δεν πάτησαν ποτέ στα νησιά.

Κάρπαθος: Αναρχία και εκμετάλλευση δημόσιας γης

Στην Κάρπαθο, το διαβιβαστικό αποκαλύπτει ότι 8.585 εκτάρια δημόσιας γης παραχωρήθηκαν εικονικά σε παραγωγούς εκτός Δωδεκανήσου, κυρίως από την Κρήτη. Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτή η μεταβίβαση έγινε χωρίς κανέναν τοπικό έλεγχο ή έγκριση από τις τοπικές αρχές, παρά το γεγονός ότι πολλές από αυτές τις εκτάσεις χρησιμοποιούνταν ήδη από ντόπιους κτηνοτρόφους, οι οποίοι αγνοούσαν εντελώς ότι η γη τους είχαν «μεταναστεύσει» στα χαρτιά.

Κως: Μικρότερη έκταση, ίδια απάτη

Η Κως εμφανίζεται με μικρότερο μερίδιο στο σκάνδαλο – 2.917 εκτάρια – αλλά η γεωγραφική απομάκρυνση και η πλήρης έλλειψη σχέση με την κτηνοτροφία της Κρήτης καθιστούν το γεγονός εξίσου ανατριχιαστικό. Το διαβιβαστικό αναφέρει πλασματικές μισθώσεις και αγρότες που δήλωναν εκτάσεις-φαντάσματα, τις οποίες δεν είχαν δει ποτέ ούτε σε φωτογραφία.

Ρόδος: Σοβαρές παρατυπίες και παρανομίες

Η Ρόδος κατατάσσεται ως δεύτερη σε έκταση αλλά πρώτη σε παρατυπίες. Σύμφωνα με την EPPO, 8.902 εκτάρια δηλώθηκαν το 2019 για επιδοτήσεις που κατέληξαν σε παραγωγούς της Κρήτης. Στο έγγραφο καταγράφονται περιπτώσεις ανακυκλούμενων μισθώσεων, όπου η ίδια γη δηλωνόταν από διαφορετικούς «ενοικιαστές» κάθε χρόνο, χωρίς κανένα νόμιμο αποδεικτικό στοιχείο. Συχνά, οι τίτλοι ιδιοκτησίας ήταν ανύπαρκτοι ή προσχηματικοί.

Οργανωμένο δίκτυο απάτης με πολιτικές πλάτες

Η EPPO δηλώνει ότι πρόκειται για οργανωμένο δίκτυο, που εμπλέκει:

• Στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ
• Υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης
• Πολιτικά πρόσωπα που ανήκουν στην πρώτη γραμμή, μεταξύ των οποίων οι πρώην υπουργοί Μάκης Βορίδης και Λευτέρης Αυγενάκης.

Η όλη διαδικασία φέρεται να παραβίασε ευθέως την υπουργική απόφαση του 2015, που απαγόρευσε τις μετακινήσεις επιλέξιμων εκτάσεων μεταξύ περιφερειών. Ως αποτέλεσμα, δημιουργήθηκαν «ψευδοαγρότες» που άντλησαν υπέρογκα ποσά επιδοτήσεων, επιβαρύνοντας το ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και θέτοντας σε κίνδυνο την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ).

Αποκλεισμός πραγματικών παραγωγών

Η ζημιά, όμως, δεν περιορίζεται μόνο σε οικονομικό επίπεδο. Τοπικοί φορείς καταγγέλλουν ότι πραγματικοί κτηνοτρόφοι στη Ρόδο, την Κω και την Κάρπαθο αποκλείστηκαν από προγράμματα, διότι έχασαν δικαιώματα γης που χρησιμοποιούσαν επί δεκαετίες. Αυτό είχε ως συνέπεια τη μείωση των επιδοτήσεων και τον οικονομικό τους στραγγαλισμό, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται σε κίνδυνο να υποστεί κυρώσεις και επιστροφές κοινοτικών χρημάτων λόγω παραβίασης ευρωπαϊκών κανόνων.

Εγκληματική χαλάρωση ελέγχων

Η κατάσταση επιδεινώθηκε από τη σκόπιμη αδράνεια ελέγχων. Το 2022, η Νομική Υπηρεσία του ΟΠΕΚΕΠΕ αρνήθηκε τη χρήση του Κτηματολογίου, εμποδίζοντας διασταυρώσεις που θα αποκάλυπταν τις πλασματικές δηλώσεις. Οι έλεγχοι περιορίζονταν στο Ε9, προσφέροντας χώρο για μαζικές απάτες χωρίς χρονικό βάθος ελέγχου.

Το 2020, ο τότε Πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Γρηγόρης Βάρρας, προσπάθησε να ενισχύσει τους ελέγχους, ζητώντας τίτλους ιδιοκτησίας, συμβόλαια και κτηματολογικά στοιχεία. Ωστόσο, έναν χρόνο αργότερα, απομακρύνθηκε από τη θέση του, καταγγέλλοντας «οργανωμένα συμφέροντα». Έκτοτε, οι έλεγχοι χαλάρωσαν ξανά.

Η Βουλή αναλαμβάνει δράση

Η EPPO, πρόκειται να διαβιβάσει τον φάκελο στη Βουλή, καθώς η δίωξη υπουργών απαιτεί κοινοβουλευτική έγκριση. Η ελληνική Βουλή καλείται τώρα να αποφασίσει:

• Εάν θα ασκηθούν διώξεις κατά πρώην Υπουργών,
• Ποιος θα λογοδοτήσει για τις πολιτικές ευθύνες,
• Και αν θα γίνει κάθαρση στον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Η Ρόδος, η Κως και η Κάρπαθος βρίσκονται στο κέντρο μιας εις βάθος διερεύνησης που απειλεί όχι μόνο το μέλλον της ελληνικής κτηνοτροφίας, αλλά και τη φήμη της χώρας στην Ευρώπη. Το ερώτημα παραμένει αν το πολιτικό σύστημα θα διαχειριστεί την κατάσταση ή θα προσπαθήσει να την κρύψει ξανά κάτω από το χαλί.